XEOGRAFÍA DO CONCELLO DO VICEDO

O concello do Vicedo sitúase no extremo occidental da provincia de Lugo. Administrativamente forma parte da comarca da Mariña Occidental. Limita ao norte co Mar Cantábrico, ao sur con Ourol, ao leste con Viveiro e ao oeste co río Sor que actúa como fronteira natural co concello de Mañón, na provincia da Coruña.

O municipio presenta un marcado contraste entre a zona costeira, formada por pequenos vales e con altitudes que apenas sobrepasan os 150 metros, e o interior caracterizado, nalgúns casos, por profundas depresións (río Sor) e por elevacións que rondan os 400-500 metros sobre o nivel do mar.


A franxa litoral cantábrica, formada por unha pequena plataforma e o curso baixo do rio Sor, zarrapicada por pequenas puntas costeiras (algunha con pronunciados cantís), presenta unha suave orografía que propicia a existencia de fermosos areais, algúns dos cales, caso das praias de Fomento e Arealonga, que están a sufrir unha constante degradación ante a pasividade das administracións. Entre os pequenos illotes que circundan a costa destacan A Coelleira, A Insua de San Martiño (no esteiro do río Sor) e Gabeira.

A rede hidrolóxica ten no río Sor a principal arteria fluvial que desemboca na Ría do Barqueiro-O Vicedo.


A emigración e o éxodo rural ao longo de todo o século XX provocou o abandono de numerosas aldeas, fenómeno demográfico que, mal que nos pese, semella no ter solución. A ausencia de políticas dinamizadoras do agro, da pesca, do marisqueo, do turismo e do pequeno comercio agoiran un futuro pouco esperanzador.

Cunha extensión de 75,72 quilómetros cadrados, sete son as parroquias que se reparten pola súa xeografía: Cabanas, Mosende, Negradas, Riobarba, San Román do Val, Suegos e O Vicedo.

Cabanas (Santa María)
21,55 quilómetros cadrados. Pobos: A Amoá, Os Barcós, As Bouzas, Bouzós, O Campo, A Capariña, O Carballal, O Caroceiro, Chavín, O Enxertado, A Escanavada, A Escola, O Esquizo, Os Ferreiros, Freixeiro, A Igrexa, A Lagoela, Liñares, Manxofrío, Pallarega, A Pena, O Penido, A Planta, O Rego, Reis, Sanga, Segade, O Sixto, Suaigrexa, Trala Veiga e Troia. A parroquia limita polo norte con Riobarba, polo sur co concello de Ourol, polo leste con Vieiro e Galdo (Viveiro) e polo oeste con Mañón (A Coruña). As súas altitudes máis salientables son: A Areosa (478 m.), O Rego (467 m.), Coto do Peón, Padró (512 m.), As Cerdeiras (464 m.), Chao do Outeiro ( 496 m.), Penaboa, O Carranco (544 m.) e O Cristo de Portapena (498 m.). A arteria fluvial máis importante é o río Sor. Outros pequenos regueiros bañan a parroquia: Regos da Costa, Areosa, Cabanas, Freixeiro, Penido, Redeiro, Porto, Padró e San Xoán.


Mosende (San Pedro)
4,08 quilómetros cadrados. Pobos: Castrobó, A Penela, Umeiros e O Xurbal. Linda polo norte con Suegos e Negradas, polo sur con Riobarba, polo leste con Covas (Viveiro) e polo oeste con Negradas e Riobarba. As altitudes máis significativas atopámolas no Pico de Castrobó (378 m.) e na Pena do Xugo. Pola parroquia discorren os regueiros de Mosende, Penela, Castrobó, da Serpe, dos Feos, Seco e Felgueira.


Negradas (San Miguel)
13,92 quilómetros cadrados. Pobos: Alpuxarras, A Áspera, A Barreira, Crecide, Creximil, Chelo, A Fonte, Francos, A Gándara, A Gatariza, Marcos, Monte de Insua, O Morgallón, O Mosteiro, Muronovo, Noche, A Poceira, O Redondo, Salgueiros, San Roque e O Xurbal. Ao norte limita con O Vicedo, polo sur con Riobarba, polo leste con Mosende e San Román do Val e polo oeste co río Sor. O montes máis destacados son o da Áspera (329 m.), Faro (322 m.), A Chaira, Pena de Mascoto (287 m.) e O Fulgueiro. Ademais do río Sor, están os regueiros de Muronovo, San Miguel e Suasregas. Illote da Insua de San Martiño, no esteiro do río Sor.


Riobarba (San Paulo)
15,23 quilómetros cadrados. Pobos: Abezán, O Canto do Muro, Cortellas, A Costa, A Cova, O Chao, Espido, Espigueiras, A Forqueta, Golpeiras, Insua, Maladas, As Mangas, Montemeao, Os Navallos, A Pardiñeira, O Regal, O Rego, O Rego dos Bois, Os Sirgos, O Tellado e O Vilar. Limita polo norte con Negradas e Mosende, polo sur con Cabanas, polo leste con Covas (Viveiro) e polo oeste con Mañón (A Coruña). Destacan as altitudes da Cruz da Garita (409 m.), Rego dos Bois (368 m.), Caho do Tenón (415 m.), Picouto (416 m.), O Porto (413 m.), A Pena, Coto do Vilar (368 m.) e Monte de Insua (257 m.). Río Sor e regueiros de Riobarba, Padró, Costa, do Porto, Muronovo, Muíños, Espigueiras, da Igrexa, da Pardiñeira, Tellado e do Batán.


San Román do Val
6,66 quilómetros cadrados. Pobos: O Abelaedo, Cabo de Vila, A Costa, A Fradería, A Lama, Moreiras, O Pazo, A Pena, Pontellas, Regaedo, O Sixto, Suasbarras, Suavila, Vilagudín, O Vilar e Vilela. Polo norte linda con O Vicedo, polo sur con Suegos e Mosende, polo leste co Mar Cantábrico e polo oeste con Negradas. Montes: Facho (165 m.), Pena Grande (173 m.), A Vela, Abelaedo (309 m.), Pedrón (204 m.) e Merán (283 m.). Regueiros da Ola, Pena, Abelaedo, Vilar, Pedrón, Regavella e Rendo. Puntas: Pereira, Merceira, Lodelas e Penasaltas. Enseada de Pereira. Praias: Pereira, San Román e Area Grande. Illote dos Castelos.


Suegos (Santa María)
4,96 quilómetros cadrados. Pobos: A Abrela, Os Corgos, A Encrucelada, Fabás, O Folgueiro, O Fontao, As Goexas, O Lagar, A Pallaza, O Peón, Pontide, A Torre, Valdourido e O Viso. Limita ao norte con San Román do Val, polo sur con Covas (Viveiro), polo leste co Mar Cantábrico e polo oeste con Mosende. As alturas principais están no Monte do Plantío (151 m.) e A Calva (214 m.). A rede hidrolóxica está formada polos regos da Pena, Covas, Penela, Castrobó, Mosende, Fontao e das Canouras. Puntas: Abrela, Socastro, Fuciño do Porco, dos Monxes e Monte Queimado. Praias: Abrela e Alegrín. Illote Gabeira.


O Vicedo (Santo Estevo)
9,32 quilómetros cadrados. Pobos: Airoá, O Amieiro, Area Longa, Baltar, O Casal, A Casanova, O Covelo, As Congostras, A Corva, O Coto, O Curral, O Curro, O Espiño, O Fomento, Garavide, A Igrexa, Piñeiro, O Progreso, Randamil, Ruño, Sacido, Serantes, Suaigrexa, A Tarroeira, Triscornia, Valdesuso, O Vicedo, Vilasuso e Xilloi. Agás polo sur, que limita con Negradas e San Román do Val, o resto da parroquia dá ao Mar Cantábrico. Montes: O Redondo, Ventosa (156 m.), Penafita (114 m.), Cacho (141 m.), Toxoso, Trasmonte (119 m.), Espiñeiro, Brañoso, O Cotelo, Pena das Pías (287 m.), A Cruz de Airoá (200 m.), Atalaia (138 m.) e Vixía (156 m.). Regos da Veiga, Covelo, Sacido e Abeal. Puntas: Penachás, Regodola, Famenta, As Herbosas, Ventosa, Forcada, Pena Rubia, Penalleta, dos Sucos, Anchousa, Chileteira, Balseiro, Campo Branco, Calzós, Cova Baixa, Congreira, do Castro, Corvo Escuro, da Insua e Embarcadoiro. Enseadas do Castro e do Cabo do Pan. Praias: Tixososo, Xilloi, Fomento, Caolín, Area Longa e do Castro. Illa Coelleira.